Khi ra mắt tại LHP Cannes hồi giữa tháng 5, Megalopolis đã nhận những đánh giá rất trái chiều từ các nhà phê bình: vỗ tay và la ó, được ca ngợi là
Bản thân Francis Ford Coppola, đạo diễn của loạt phim nổi tiếng The Godfather cũngvô cùng tâm huyết với Megalopolis, coi đây là tác phẩm hay nhất của mình.
“Cộng hưởng” giữa New York và lịch sử La Mã
Lớn lên ở New York, Francis Ford Coppola từ lâu đã có niềm say mê với những bộ phim khoa học viễn tưởng như Metropolis (1927) hay Things To Come (1936), cũng như những câu chuyện về các thí nghiệm nguy hiểm của cộng đồng khoa học.
Đặc biệt, cuốn sách Twelve Against The Gods (1929) của các nhà sử học La Mã Sallust và William Bolitho Ryall đã dấy lên trong Coppola khao khát làm một bộ phim về Lucius Sergius Catilina.
Trong lịch sử, Catilina là chính trị gia và quân nhân La Mã nổi tiếng, vô cùng giàu có và nhiều lần tranh cử chức bằng chiến dịch vận động xóa nợ cho người nghèo. Tuy nhiên, Catilina đã thua Marcus Tullius Cicero – người đã tố cáo Catilina trước Thượng viện về âm mưu lật đổ Cộng hòa La Mã vào năm 63 trước Công nguyên.
Coppola đã lên ý tưởng chung về Megalopolis vào cuối quá trình quay bộ phimApocalypse Now (1979) năm 1977. Đồng nghiệp miêu tả tầm nhìn của Coppola khi đó là một vở opera được trình chiếu trong 4 đêm, tương tự như chuỗi tác phẩm Ring (1876) của Richard Wagner tại Bayreuth, trong một “nhà hát ngoài trời khổng lồ được xây dựng có chủ đích”, tại một nơi nào đó càng gần trung tâm nước Mỹ càng tốt, ví dụ như nhà hát ngoài trời Red Rocks ở tiểu bang Colorado.
Coppola dành đầu năm 1983 để phát triển bộ phim, viết tới 400 trang ghi chú và nhiều đoạn kịch bản trong 2 tháng. Trong 4 thập niên tiếp theo, ông không ngừng lặp các ghi chú, cắt các mẩu báo, tập hợp vào sổ tay các chủ đề hấp dẫn mà ông hình dung sẽ đưa vào kịch bản phim tương lai, nhằm làm ra một bộ phim sử thi La Mã lấy bối cảnh nước Mỹ hiện đại trong tưởng tượng.
Giữa năm 1983, Coppola miêu tả cốt truyện diễn ra trong 1 ngày ở thành phố New York, với Rome thời Catilinalàm nền. Điều này giống như James Joyce sử dụng sử thi của Homer làm nền để tái hiện 1 ngày ở Dublin hiện đại trong cuốn tiểu thuyết trứ danh Ulysses (1922).
Đầu năm 1989, Coppola thông báo kế hoạch chuyển đến Italy để làm 2 dự án trong 5 năm tới, trong đó có Le Ribellion Di Catilina – một bộ phim “lớn và phức tạp đến mức có vẻ bất khả thi”, mà nhà viết tiểu sử Michael Schumacher cho biết “nghe rất giống với những gì ông đã chuẩn bị cho Megalopolis”.
Tờ The Hollywood Reporter khi đó miêu tả bộ phim là “chuyển từ quá khứ sang hiện tại”, kết hợp “hình ảnh của Rome với New York ngày nay”. Còn Coppola cho biết: “Tôi muốn được tự do. Tôi không muốn những nhà sản xuất xung quanh bảo tôi phải làm gì”.
Tuy nhiên, Coppola sau đó đã không đến Italy và thay vì dự án “bất khả thi”, đã thực hiện The Godfather 3. Kế hoạch quay Megalopolis được chuyển lên năm 1991 dù chưa có kịch bản hoàn chỉnh. Nhưng sau đó, phim lại bị hoãn lại “ít nhất tới năm 1996” do Coppola phải ưu tiên một loạt các dự án khác – bao gồm Dracula (1992), Jack (1996) và The Rainmaker (1997) với lý do để… thoát khỏi cạnh nợ nần do thất bại phòng vé của One From The Heart (1982) và Tucker: The Man And His Dream (1988).
Sau The Rainmaker, Coppola lại trở lại với Megalopolis một lần nữa. Năm 2001, ông đã tổ chức buổi đọc kịch bản ở Brooklyn, với dàn diễn viên gồm toàn ngôi sao lớn. Nhà thiết kế đồ họa Jim Steranko được Coppola giao lên ý tưởng nghệ thuật cho Megalopolis. Ông đã vẽ những bản vẽ kiến trúc khổ lớn, công phu, thể hiện chi tiết các tòa nhà lớn và quảng trường đô thị với vẻ ngoài kết hợp giữa phong cách La Mã cổ đại, nghệ thuật trang trí và khoa học viễn tưởng.
Các địa điểm quay phim được đề xuất bao gồm thành phố Montreal và New York, với kinh phí dự kiến là 50 – 80 triệu USD (tương đương với 82,2 – 131 triệu USD vào năm 2023).
Trong năm 2001, Coppola và nhóm của mình đã tiến hành một số cảnh quay. Và rồi sự kiện 11/9 xảy ra. Coppola sau này thừa nhận rằng sự kiện này khiến mọi thứ trở nên thực sự khó khăn hơn trước: “Tôi muốn làm bộ phim với khát vọng về một thế giới lý tưởng với New York là trung tâm. Rồi đột nhiên ta không thể nói về New York mà không đề cập đến sự kiện 11/9. Thế giới đã bị tấn công và tôi không biết phải làm gì”.
Năm 2002, Coppola tiếp tục thực hiện nhiều giờ quay. Nhưng cuối cùng, quá trình sản xuất bộ phim lại tạm dừng. Coppola cũng tiết lộ ý định tự tài trợ cho Megalopolis, sau khi quá chán cảnh phải làm phim để trả nợ cho Hollywood.
Kiên định với đam mê
Trong những năm tiếp theo, Megalopolis không ngừng ẩn hiện trong tâm trí đạo diễn Coppola.
Năm 2009, khi nói về khả năng làm tiếp bộ phim, ông cho biết: “Một ngày nào đó, tôi sẽ đọc những gì tôi có về Megalopolis và có thể tôi sẽ nghĩ khác về nó.Nhưng đó sẽ là một bộ phim tốn rất nhiều tiền để thực hiện và không có một nhà tài trợ nào ngoài kia”.
Năm 2017,vị đầu bếp nổi tiếng Anthony Bourdain đã mời Coppola tham gia chương trình du lịch của ông ở Sicily. Khi xem tập phim có mình, Coppola chợt nhận ra mình phải giảm cân. Trong những ngày phải tuân theo các chế độ tập luyện nghiêm ngặt, ông bắt đầu đọc về Megalopolis cho vui và bỗng thấy: “Mọi thứ có vẻ phù hợp hơn bao giờ hết. Tôi nhận ra rằng mặc dù kịch bản đã 20 năm tuổi, tôi vẫn có thể làm được”.
Những thành công khi kinh doanh nhà máy rượu và khu nghỉ dưỡng cũng giúp Coppola có thể tự sản xuất bộ phim bằng tiền của mình. Năm 2019, Coppola tuyên bố sẽ trở lại với Megalopolis và 2 năm sau đó, ông đã bán một phần nhà máy rượu của mình để chi 120 triệu USD tài trợ cho bộ phim.
Sau một thời gian trì hoãn do đại dịch Covid-19, quá trình tuyển diễn viên đã được tiến hành vào năm 2021. Dàn diễn viên chính thức gồm nhiều tên tuổi lớn, trong đó có những người đã hợp tác lâu năm với Coppola, bao gồm Adam Driver, Giancarlo Esposito, Nathalie Emmanuel, Aubrey Plaza, Shia LaBeouf, Jon Voight, Laurence Fishburne, Talia Shire, Jason Schwartzman, Kathryn Hunter, Grace VanderWaal, Chloe Fineman, James Remar, D. B. Sweeney và Dustin Hoffman.
Lần này, Coppola áp dụng phong cách thử nghiệm, cho phép ứng biến trong quá trình quay. Các diễn viên có thể viết và tự thực hiện các thay đổi ngẫu hứng cho kịch bản. Phong cách này gây ra một số bất đồng nhưng cuối cùng, phim đã quay xong trước thời hạn, với các cảnh chính được quay từ tháng 11/2022 tới tháng 3/2023 tại Georgia, Mỹ.
Sau nhiều thay đổi về kịch bản theo năm tháng, Megalopolis giờ lấy bối cảnh nước Mỹ hiện đại trong tưởng tượng, xoay quanh cuộc đối đầu giữa kiến trúc sư Cesar Catilina (Adam Driver đóng) với gã thị trưởng Franklyn Cicero (Giancarlo Esposito).
Nút thắt trong phim nằm ở việc hoạch định xây dựng lại thủ đô New Rome sau một thảm họa tàn khốc. Catilina muốn phá hủy và xây dựng lại thành phố một cách bền vững và lý tưởng hơn bằng cách sử dụng Megalon – một loại vật liệu có thể trao cho anh sức mạnh kiểm soát không gian và thời gian. Trong khi đó, thị trưởng Cicero vẫn muốn duy trì nguyên trạng yếu kém của thành phố. Đứng giữa họ là Julia (Nathalie Emmanuel), con gái Cicero đồng thời là người yêu của Catilina. Sinh ra trong nhung lụa, Julia đã chán ngán với danh tiếng và đang muốn tìm kiếm ý nghĩa cuộc đời mình.
Megalopolis khởi chiếu ngày 16/5 vừa qua tại LHP Cannes – nơi phim tới tranh giải Cành cọ Vàng. Tại đây, bộ phim gây chia rẽ sâu sắc trong giới phê bình với những lời khen đầy hào hứng xen lẫn chê bai hết mức.
Bản thân Coppola không lạ gì với tình huống này, khi nhiều tác phẩm của ông cũng gây tranh luận khi ra mắt. Bởi thực tế, với Coppola, Megalopolis sẽ là tác phẩm hay nhất của ông từ trước tới nay.
Francis Ford Coppola sinh năm 1939 tại Michigan, Mỹ. Ông được coi là một trong những nhân vật hàng đầu của phong trào phim New Hollywood và được ca ngợi rộng khắp là một trong những đạo diễn vĩ đại nhất mọi thời đại. Coppola đã được trao 5 giải Oscar, 6 giải Quả cầu Vàng, 2 giải Cành cọ Vàng và 1 giải BAFTA.