Ca khúc “Macarena” của Los Del Rio: Gắn kết nhau bằng vũ điệu hoan ca

Năm 1996, cả thế giới đã bị cuốn vào cơn sốt Macarena. Ca khúc flamenco được sáng tác bởi bộ đôi người Seville Los del Rio – gồm Antonio Romero và Rafael Ruiz – đã nhanh chóng leo lên các BXH ở Tây Ban Nha vào năm 1993.

Nhưng bản phối lại theo phong cách nhạc dance của Bayside Boys, kết hợp với giọng nữ hát tiếng Anh mới thật sự là hit toàn cầu. Nhờ nó, Macarena đã chiếm vị trí đầu Billboard Hot 100 trong 14 tuần và trụ vững trên BXH tới 60 tuần.

Những sự tình cờ

Là thước đo âm nhạc có sức ảnh hưởng nhất trên thế giới, kỳ tích của Macarena trên Hot 100 là không thể tin nổi với bộ đôi ca sĩ trung niên. Thành tích này chỉ bị đánh bại vào năm 2017 bởi Luis Fonsi và Daddy Yankee – những người đã mời Justin Bieber hợp tác trong phiên bản Despacito theo phong cách Spanglish (kết hợp giữa tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha), đứng đầu BXH trong 16 tuần.

Tuy nhiên, không ai có thể phủ nhận rằng những gì 2 người bạn đến từ thị trấn Dos Hermanas của Seville này đạt được là phi thường. Chỉ nói được vài từ tiếng Anh và vào thời điểm internet vẫn còn trong giai đoạn sơ khai, Los Del Rio đã cách mạng hóa thị trường âm nhạc lớn nhất và cạnh tranh nhất thế giới bằng giai điệu nhún nhảy của họ.

Macarena vang lên ở mọi ngóc ngách, từ các trường tiểu học tới các hộp đêm. Kinh ngạc hơn, hơn 1/4 thế kỷ trước, Macarena đã được chơi tại Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ Mỹ trong tiếng vỗ tay của Hillary Clinton. Ca khúc này cũng được đội thể dục dụng cụ nữ của Mỹ sử dụng tại Thế vận hội Atlanta. Trong số những thành tựu “siêu thực” khác, Los del Rio đã biểu diễn Macarena tại Super Bowl vào ngày 26/1/ 1997, trước hơn 70.000 khán giả trực tiếp và hàng chục triệu người xem tại nhà!

Trong hơn 25 năm kể từ khi bùng nổ đại chúng, đứng đầu ở 11 quốc gia và lọt nhiều BXH trên toàn thế giới, Macarena của Los del Rio (và bản phối lại của Bayside Boys) vẫn là một trong những “One-hit Wonder” (hit mà nhờ nó, nghệ sĩ vụt nổi tiếng, nhưng sau đó cũng không có tác phẩm nào đình đám nữa) mang tính biểu tượng và được yêu thích nhất trong lịch sử ngành sản xuất đĩa nhạc.

Tuy nhiên, giống như nhiều câu chuyện thành công lớn khác, sự nổi lên của giai điệu và điệu nhảy đình đám của nó không diễn ra trong một sớm một chiều. Trên thực tế, phải mất một vài năm để thật sự làm nên chấn động.

Tất cả bắt đầu rất khiêm tốn tại một bữa tiệc do doanh nhân người Venezuela, Gustavo Cisneros, tổ chức vào năm 1992. Los del Rio vào thời điểm đó đã tạo dựng được tên tuổi cho mình với tư cách là bậc thầy của dòng nhạc flamenco và lounge. Thế nên, họ mới được mời đến bữa tiệc xa hoa của Cisneros với tư cách là nghệ sĩ âm nhạc.

Ở đó, họ không thể không chú ý đến vẻ đẹp của một nghệ sĩ biểu diễn khác: vũ công flamenco Diana Patricia Cubillán. Chiêm ngưỡng những động tác mê hồn của Diana, một nửa bộ đôi là Antonio Monge đã phấn kích thúc giục: “Hãy cho cơ thể em được hưởng niềm vui, Diana ơi!”

Và đây chính là câu điệp khúc của Macarena! Tràn đầy hứng khởi sau đêm đó, khi trở về khách sạn, Los del Rio đã viết một mạch lời ca khúc mới, chỉ trong thời gian rất ngắn. Họ cũng đổi tên cô gái thành “Macarena” – theo tên con gái của Monge. Cứ như thế, Macarena đã ra đời.

Trở về Tây Ban Nha, Los del Rio đã làm một phiên bản acoustic thư thái, vui nhộn của ca khúc và phát hành trong album năm 1993 của họ, A mí me gusta. Ca khúc nhanh chóng gây chú ý ở Tây Ban Nha. Nhưng phải 3 năm nữa, nó mới thành hit quốc tế.

Cùng thời điểm đó, hãng đĩa RCA Records đã ủy quyền cho nhóm nhạc house Fangoria thực hiện một số bản phối lại, với kỳ vọng rằng các bản phối mới có thể được ưa chuộng trong bối cảnh nhạc câu lạc bộ bùng nổ.

Kỳ vọng của họ không đạt được. Tuy nhiên, một bản phối – Macarena (River Re-Mix) – lại bắt đầu được ưa chuộng trong cộng đồng underground trên khắp thế giới, bao gồm cả Miami, Mỹ. Con khủng long chính thức cựa mình trong vỏ trứng.

Giúp gắn kết tình cảm

Chính nhờ bản phối của Fangoria mà DJ Jammin Johnny Caride chú ý tới Macarena. Làm việc tại một đài phát thanh và một vài câu lạc bộ ở khu vực Miami, anh nhận thấy mọi người bắt đầu yêu cầu được nghe Macarena. Thế là, Caride đã báo cáo thông tin đó cho cấp trên của anh tại đài phát thanh Power 96. Họ hỏi liệu có thể thực hiện phiên bản tiếng Anh cho ca khúc hay không.

Được lời, Caride liền nhờ đến những người bạn của mình, Mike “In The Night” Triay và Carlos de Yarza, những người đang làm việc dưới cái tên Bayside Boys. Họ đã lấy phiên bản Macarena (River Re-Mix) của Fangoria, thêm vào giọng nữ tiếng Anh do Carla Vanessa thể hiện, thay đổi một chút nhịp điệu và phát hành ra thế giới với tên gọi Macarena (Bayside Boys Remix). Vài tháng sau, phiên bản đó của ca khúc đã đạt tới No.1 Billboard Hot 100.

Không chỉ khiến dân tình say như điếu đổ, Macarena còn giữ được sự yêu thích bên lâu. Ca khúc trụ trên Hot 100 tới 60 tuần, là thời gian trụ hạng lâu nhất của bất kỳ No.1 nào cho tới khi Adele vượt qua với Rolling In The Deep. Cả thế giới đều si mê Macarena.

Thời gian chỉ càng chứng minh sức mạnh của ca khúc. Macarena được VH1 bình chọn vào năm 2002 là One-Hit Wonder số 1 mọi thời đại và hiện đứng No.9 trong danh sách Những ca khúc vĩ đại nhất mọi thời đại của Billboard Hot 100.

Thành công của Macarena đáng lẽ còn được đẩy cao hơn nữa. Theo tiết lộ của Los de Rio, Michael Jackson từng ngỏ ý muốn thu âm một phiên bản mới với nhóm.

“Luật sư của ông ấy đã liên lạc với chúng tôi và nói rằng Miguel – như luật sư gọi ông ấy – thực sự muốn làm việc với chúng tôi. Luật sư còn nói ông ấy đang trong quá trình điều trị y tế và một khi bình phục, chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện” – họ kể – “Đó là 6 hoặc 8 tháng trước khi ông ấy suy sụp và rời xa chúng ta. Ông ấy đã rất phấn khích với ca khúc, nhưng rồi mọi chuyện lại không như ý”.

Dù vậy, ca khúc vẫn có nhiều bản cover và phối lại rất thành công, điển hình là phiên bản rap năm 2020 của Tyga và Ozuna, phiên bản dance năm 2015 của Jay-5 và phiên bản năm 2016 của bộ đôi người Cuba Gente de Zona, hợp tác với Los del Rio.

Sau cùng, sự phổ biến và di sản lâu dài của Macarena đã đặt ra câu hỏi: nhu cầu hoặc khao khát nào của con người được đáp ứng nhờ những bản hit nhảy như thế này, tương tự Gangnam Style năm 2012 của Psy hay YMCA năm 1978 của Village People?

Năm 2015, các nhà nghiên cứu tại trường đại học Oxford đã công bố một nghiên cứu từ khảo sát 264 thanh niên Brazil và phát hiện ra rằng khiêu vũ tập thể giúp tăng ngưỡng chịu đau và thúc đẩy sự kết nối cũng như tình bạn.

Ngưỡng chịu đau cao hơn cho thấy sự giải phóng endorphin, trong khi sự gần gũi hơn với bạn nhảy được đo bằng cảm giác thích thú, tin tưởng và sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau giữa các cá nhân. Nghiên cứu này phần nào giải thích lý do tại sao những ca khúc như Macarena lại được ưa chuộng. Trình tự các động tác đơn giản của ca khúc cũng dễ dàng dạy cho trẻ em và bạn bè, và khi nhảy cùng nhau, giúp xóa bỏ ranh giới và khiến chúng ta cảm thấy “gắn bó” với nhau hơn.

Tính tới năm 1997, Macarena đã bán được hơn 11 triệu bản. Dù chỉ nhận 25% bản quyền, ca khúc cũng biến bộ đôi Los del Rio trở thành những người giàu có. Chỉ riêng năm 2003, một thập kỷ sau khi phát hành bản gốc, Los del Rio đã kiếm được 250.000 đô la tiền bản quyền từ nó. Cho đến ngày nay, Macarena vẫn cực kỳ phổ biến trên các nền tảng như TikTok. Chỉ cần tìm kiếm “Macarena” trên ứng dụng, sẽ thấy vô số video tích lũy được hàng triệu lượt phát trực tuyến.

Nàng thơ Diana cũng tận dụng thành công của Macarena để mở trường dạy riêng và đóng phim truyền hình. Nhưng cũng có người không hài lòng: Fangoria. Nhóm rất buồn khi không nhận được sự công nhận xứng đáng vì đã tạo ra nền tảng để Bayside Boys xây dựng nên bản phối trứ danh. Fangoria đã đưa vụ việc ra cả Tòa án Công lý của Liên minh Châu Âu, nhưng cuối cùng không đạt kết quả gì.

Bộ đôi Los del Rio giờ đều đã già, sống vui vẻ với vai trò chủ nhà cho thuê trên Airbnb. Họ chiêm nghiệm rằng: “Điều khiến chúng tôi giàu có không phải là Macarena, mà là gia đình chúng tôi. Chúng tôi có những đứa con tuyệt vời và những đứa cháu đáng yêu đã bắt đầu biết hát và hát hay hơn chúng tôi. Sự khiêm nhường trong cuộc sống luôn là điều lớn nhất. Không có gì quan trọng hoặc giàu có hơn sự khiêm nhường. Chúng tôi đã học được điều đó từ cha mẹ mình, những người đã làm việc chăm chỉ. Bất kể thời gian đã trôi qua bao lâu, chúng tôi vẫn tiếp tục vui vẻ ca hát, và chúng tôi làm điều đó với cùng một mong muốn như lúc ban đầu – biến thế giới thành một nơi hạnh phúc hơn”.